Basisboek Duurzame Ontwikkeling - 4e druk 2020
Home | Oefenmateriaal > Hoofdstuk 5 > Begrippentrainer
Kies oefenmethode
Toon begrippen
Toon definities
Begin
Ahimsa
Religieus en filosofisch principe van geweldloosheid en eerbied voor al het leven.
Babyboom
Bevolkingsexplosie ten gevolge van een toename van het aantal geboortes en/of een daling van de kindersterfte.
Bevolkingsexplosie
Zeer sterke groei van de bevolking in korte tijd.
Bodemerosie
Afslijting van land door de werking van wind, ijs, stromend water of de zee (zie: erosie).
Consequentiebereik
Totale omvang van de mensen, de natuur en het milieu die de consequenties ondervinden van een beslissing, een handelwijze of een leefstijl.
Consequentieperiode
De tijdsduur die er overheen gaat voordat de gevolgen van een beslissing zijn verdwenen.
Dalits
De onderste laag van de bevolking in India, zonder het recht om tot een bepaalde kaste te behoren. Zie: kastelozen.
Dilemma van de gevangene
Beslissingsprobleem waarbij gekozen moet worden tussen een meer of minder verantwoorde handelwijze waarbij het resultaat mede bepaald wordt door het onvoorzienbare gedrag van anderen. Als allen een maatschappelijk verantwoorde keuze maken, is het resultaat redelijk voor iedereen, maar als enkelen een minder verantwoorde keuze maken, is dat in het voordeel van deze enkelen maar in het nadeel van de anderen. Zie: Prisoner's dilemma.
ECOMOG
ECOWAS Monitoring Group, de gezamenlijke legermacht van de 15 landen van de ECOWAS.
ECOWAS
Groep van 15 landen in het westen van Afrika ten zuiden van de Sahara, die een unie beogen die lijkt op de Europese Unie.
Eenkindpolitiek
Maatregel in China die vanaf 1979 gezinnen verbiedt om meer dan één kind te hebben. Geldt niet in alle delen van China even streng.
End-of-pipe-technologie
Technologie die niet de oorzaken van milieuschade voorkomt maar de gevolgen ervan bestrijdt tijdens een productieproces, bijvoorbeeld door filters te plaatsen op schoorstenen of loospijpen.
Erosie
Afslijting van land door de werking van wind, ijs, stromend water of de zee.
European Environment Agency (EEA)
Afdeling van de Europese Unie die zich bezighoudt met milieuproblemen op Europese schaal of groter. Zie: Europees Milieuagentschap.
Europees Milieuagentschap
Afdeling van de Europese Unie die zich bezighoudt met milieuproblemen op Europese schaal of groter.
Europese Commissie
Het 'dagelijks bestuur' van de Europese Unie. De Commissie dient voorstellen in voor de Europese wet- en regelgeving en voert de besluiten uit van de Europese Ministerraad en het Europees Parlement.
Eutrofiëring
Vergroting van de voedselrijkdom van oppervlaktewater. Daardoor treedt algengroei op die de zuurstof in het water uitput, waardoor het watermilieu wordt aangetast.
Gandhi (Mohandas)
Leidde India op een geweldloze manier naar de onafhankelijkheid. Wordt aangeduid als Mahatma, de 'grote geest'.
Geboorte-index
Het aantal kinderen per vrouw. Voor een stabiele bevolking moet deze iets hoger zijn dan 2.
Human Rights Watch
Igo die zich richt op de aanpak van mensenrechtenschendingen.
Kastelozen
De onderste laag van de bevolking in India, zonder het recht om tot een bepaalde kaste te behoren. In India heten ze de Dalits, in het westen worden ze paria's genoemd.
Kastenstelsel
Stelsel van scherp gescheiden standen en maatschappelijke kringen in India.
Milieueffectrapportage (MER)
Methode om het totaal aan milieueffecten te bepalen van een besluit, nog voordat dat besluit genomen wordt.
Outsourcing
Uitbesteding van bepaalde activiteiten door bedrijven en instellingen aan derden.
Prisoner's dilemma
Beslissingsprobleem waarbij gekozen moet worden tussen een meer of minder verantwoorde handelwijze waarbij het resultaat mede bepaald wordt door het onvoorzienbare gedrag van anderen. Als allen een maatschappelijk verantwoorde keuze maken, is het resultaat redelijk voor iedereen, maar als enkelen een minder verantwoorde keuze maken, is dat in het voordeel van deze enkelen maar in het nadeel van de anderen.
Schengen
Overeenkomst tussen Europese landen, bijna allemaal EU-leden, op grond waarvan een vrij verkeer van personen en goederen tussen deze landen bestaat. Ook andere zaken zijn geregeld, zoals de visumregeling voor personen uit niet-Schengen-landen. Zie: Verdrag van Schengen.
Schuldslaaf
Iemand die niet wettelijk een slaaf is maar feitelijk een bestaan als van een slaaf leidt doordat hij/zij een schuld heeft aan een bedrijf die niet of alleen op lange termijn afgelost kan worden.
Stakeholderanalyse
Onderzoek naar wie er allemaal belang heeft bij een bepaald project, proces of bedrijf, zowel in positieve als in negatieve zin.
Tragedie van de Meent
Situatie waarin een aantal personen of organisaties elk afzonderlijk deelneemt aan de benutting van schaarse resources, en waarin, als er geen bemiddeling of centrale sturing plaatsvindt, uitputting van de resources onvermijdelijk is.
Tragedy of the Commons
= Tragedie van de Meent.
Tsunamiramp
De vloedgolf die met kerst 2004 de kusten van Zuid-Azië, Indonesië en oostelijk Afrika overspoelde, kostte het leven aan meer dan 300.000 mensen en richtte een onvoorstelbaar grote schade aan.
Verantwoordelijkheid
Taak of plicht om voor iets of iemand te zorgen. Wordt vaak ten onrechte gelijk gesteld aan verantwoording.
Verdrag van Schengen
Overeenkomst tussen Europese landen, bijna allemaal EU-leden, op grond waarvan een vrij verkeer van personen en goederen tussen deze landen bestaat. Ook andere zaken zijn geregeld, zoals de visumregeling voor personen uit niet-Schengen-landen.
Vergrijzing
Toename van het percentage ouderen in een bevolking.
van