Een of meerdere ondernemingen / Machtspositie op de interne markt of een wezenlijk deel daarvan / Misbruik / Voor zover de handel tussen de lidstaten daardoor ongunstig kan worden beïnvloed.

Voor het vaststellen van een machtspositie moet in ieder geval het marktaandeel worden bepaald. Daarnaast moeten andere factoren ook meegewogen worden, zoals de structuur van de markt.

In het boek wordt verteld dat United Brands een sterke verticale structuur had. UB was bijvoorbeeld het enige bedrijf dat tweederde van de export door eigen schepen kon laten vervoeren. Op deze manier is het bedrijf onafhankelijk van anderen en kan het bedrijf zijn eigen koers bepalen.
Deze structuur maakte het UB ook mogelijk om betere rijpingsmethodes te ontwikkelen en deze kennis te doceren aan gelieerde bedrijven. Andere bedrijven waren niet in staat om op deze schaal onderzoeksactiviteiten te ontplooien en kregen daardoor een kennisachterstand.

De mate van concurrentie is medebepalend omdat alleen een marktaandeel niet alles zegt. Als een bedrijf 45% van de markt in handen heeft dan is het niet overduidelijk dat er sprake is van een machtspositie. Het hangt ervan af hoeveel andere bedrijven actief zijn op de markt en wat hun aandelen zijn. Als er slechts een ander bedrijf is dan is er geen sprake van een machtspositie. Zijn er echter nog 10 andere bedrijven die allemaal ongeveer hetzelfde marktaandeel hebben dan is het bedrijf vele malen groter dan zijn concurrenten en kan er inderdaad sprake zijn van een machtspositie.

Grote financiële reserves helpen een bedrijf bij het bepalen van een strategie om de markt te veroveren. Het is voor bedrijven met grote reserves bijvoorbeeld mogelijk om langdurig producten goedkoop aan te bieden waarmee ze andere aanbieders kunnen wegconcurreren. Het bedrijf teert dan wel in op de reserves maar zodra de concurrenten zijn verdwenen, kan de prijs omhoog en kan er weer winst worden gemaakt.

Een dienst van algemeen economisch belang is een dienst die de overheid uitgevoerd wil hebben, maar die onder normale marktomstandigheden niet tot stand komt.

1 Bedrijven willen de activiteit niet uitvoeren omdat de aanloopkosten te hoog zijn.
2 De overheid wil dat de activiteit wordt uitgevoerd, maar de activiteit is verliesgevend.

Een lidstaat kan een exclusief recht verlenen om een DAEB te laten uitvoeren mits is voldaan aan de volgende voorwaarden: Taak van algemeen economisch belang / De onderneming moet belast zijn met deze taak / Het exclusieve recht is proportioneel.

1 De begunstigde onderneming moet daadwerkelijk belast zijn met de uitvoering van de openbare dienstverplichting.
2 De compensatie moet op objectieve en doorzichtige wijze worden vastgesteld.
3 De compensatie moet proportioneel zijn.
4 De begunstigde onderneming moet de taak via openbare aanbesteding hebben gekregen.

Overheidssteun is in de EU niet zondermeer toegestaan. Er geldt namelijk een verbod op staatssteun (zie artikel 107 VWEU). De casus valt niet onder de de minimis-verordening. Het bedrag dat aan Wagenborg over drie belastingjaren wordt uitgekeerd, namelijk 570.000 euro, komt immers boven de drempel uit van 200.000 euro over drie belastingjaren. Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB), waaronder vervoer, zijn onder bepaalde voorwaarden echter uitgesloten van het staatsteunverbod (zie artikel 106 VWEU). Dit is alleen het geval als is voldaan aan de zogenaamde Altmark-criteria. Dit betekent het volgende:
1 De begunstigde onderneming moet daadwerkelijk belast zijn met de uitvoering van de openbare dienstverplichting.
2 De compensatie moet op objectieve en doorzichtige wijze worden vastgesteld.
3 De compensatie moet proportioneel zijn.
4 De begunstigde onderneming moet de taak via openbare aanbesteding hebben gekregen.
Mits de provincie Groningen zich houdt aan alle vier de Altmark criteria is de compensatie niet in strijd met Europees recht.